تفکیک زباله یا طبقه‌بندی زباله فرایندی است که از طریق آن زباله را به عناصر مختلف تفکیک می‌کنند. طبقه‌بندی ممکن است به صورت دستی در خانه‌ها انجام گیرد و با طرح‌های جمع‌آوری از کنار خیابان جمع‌آوری آن انجام گیرد یا اینکه تفکیک به صورت اتوماتیک در تأسیسات بازگردانی مواد یا تأسیسات بیولوژیکی انجام گیرد. طبقه‌بندی دستی اولین روشی بود که در تاریخ طبقه‌بندی زباله از آن استفاده شد. همچنین طبقه‌بندی ممکن است در مرکز بازیافت زباله‌های خانگی انجام شود.

کليه مواد زايد جامد (فسادپذير و فسادناپذير) که در منازل ، مراکز تهيه وتوزيع و فروش مواد غذايي ، مؤسسات صنعتي و تجاري وکشاورزي و بيمارستانها و مراکز درماني توليد ميشود را زباله می نامند. که این دور ریختن این زباله ها علاوه بر آلودگی محیط زیست، بخش عظیمی از منابع تجدید پذیرمان را از بین خواهد برد. صنعت بازیافت امروزه یکی از راهکارهای ایجاد ارزش افزوده و بهره وری بیشتر در جامعه محسوب می شود.

تفکیک زباله به معنی جداسازی زباله‌ها به دو گروه تر و خشک است. زباله خشک شامل چوب و محصولات وابسته به آن، فلزات و شیشه می‌شود. زباله تر را نبز می‌توان بر اساس قابل تجزیه بودن یا تجدیدناپذیری تفکیک کرد.

اهداف بازیافت زباله و تولید کود کمپوست

• بهبود روش ذخيره سازي، جمع آوري و بازيافت پسماندها
• خالص سازي پسماندهاي خشك (مواد مصنوعي) براي بازيافت و بازگشت بهينه اين گونه مواد به چرخه توليد
• جلوگيري از هدر رفتن سرمايه هاي ملي و كمك به اقتصاد كلان كشور
• به حداقل رساندن دفن پسماند و حذف آن در آينده
• ارتقاء سطح كيفيت خدمات شهري
• حفظ محيط زيست و جلوگيري از توليد و انتشار آلودگي ها
• ارتقاء سطح فرهنگ عمومي در برخورد با پسماندها

شرکت  مپتا با در اختیار داشتن نمایندگی شرکتهای اروپایی  علاوه بر اتکا بر توان تولیدی خود ، خطوط نیمه مکانیزه و تمام مکانیزه تفکیک زباله شهری را طراحی و تولید می نماید و توانایی اجرای پروژه های تفکیک زباله به صورتEPC کلید در درست را دارد.

این خطوط  دارای حداقل انرژی مصرفی و نیروی کارگری و بیشترین راندمان می باشد.

ازدياد حجم زباله هاي شهري و افزايش مشكلات دفع آن و همچنين كمبود زمين مناسب جهت دفن ومسائل زيست محيطي مبتلابه سبب رويكرد به روش زباله سوزي درجهان امروز شده است بگونه اي كه از سال   ٢٠١٠ دفن زباله قابل اشتعال در كشورهاي عضو اتحاديه اروپا ممنوع گرديده است و تنها روش مورد توافق دراين كشورها نيروگاه هاي زباله سوز مي باشد.

نخستين بار در سال ١٨٧٠ كشور انگلستان مبادرت به ساختن اولين كارخانه زباله سوز نمود پس از آن كشورهاي ديگر از انرژي حاصل ازسوزاندن زباله در موارد مختلف استفاده نموده اند. دركشور ما نيز بر اساس برآوردهاي انجام شده است، اين حجم كلان زباله ها علاوه بر اثرات سوء زيست محيطي، مشكلات شهرداري­ها و مراكز بهداشتي را بدنبال دارد. نيروگاه زباله سوز از يك سو به عنوان يك روش كارا در دفع بهداشتي زباله و از سوي ديگر مولد انرژي مي باشد.

پسماند به عنوان يك سوخت

با توجه به طبيعت متنوع پسماند جامد شهري، نيروگاه هاي استحصال برق از پسماند بايد به دقت طراحي شوند تا بتوانند رنج وسيعي از پسماند هاي ورودي را اداره كنند. بازيابي انرژي از پسماند جامد شهري وابسته به ارزش حرارتي مواد معيني مي­باشد.

جنبه هاي مهم احتراق پسماند

نخستين هدف كارخانه احتراق پسماند، سوزاندن پسماند در يك وضعيت ايمن زيست محيطي است يعني كه گاز خروجي كاملاً بسوزد و خاكستر كف به حداقل ميزان خود برسد و از تشكيل آلاينده هاي خاك و آب و هوا تا جايي كه ممكن است جلوگيري شود.دومين هدف كه از لحاظ اهميت هم تراز هدف اول است، حداكثر بازيابي انرژي است.

جنبه اقتصادي

نيروگاه هاي مدرن استحصال برق از پسماند از ۳۰ سال گذشته ساخته شده و براي جامعه و خودشان درآمدزا بوده اند. بنابراين سرمايه گذاري بر روي كارخانه ها به طوري كه آن ها بتوانند به صورت توانمند در جامعه، بخش و منطقه مل نمايند، نياز به بنياني مقاوم و ثابت به همرا ه تزريق بهينه سرمايه دارد.

تكنولوژيهاي موجود

در حال حاضر پيشرفت علم و فن آوري، نه تنها پسماند جامد شهري يك مشكل نيست بلكه به عنوان منبع با ارزشي است كه براي توليد انرژي مورد استفاده قرار مي­گيرد. در گذشته فقط به خاطر كاهش زمين مورد نياز براي دفن و به منظور از بين بردن و دفع پسماندها از محيط زندگي بشر، آن­ها را مي­سوزاندند، در حالي كه انرژي گرمايي آن به هدر رفته و گازهاي منتشر شده باعث آلودگي هوا مي­شدند. اما امروزه علاوه بر اين كه پسماندها با مديريتي خاص در كارخانجات مدرن سوزانده مي شوند، از انرژي هاي حاصل از آن­ها (انرژي حرارتي و الكتريكي) استفاده مي­گردد. مي توان گفت كه پسماند سوزي پيچيده پردازش پسماند است. هدف از پسماند سوزي مي تواند وسيله اي براي بازيابي مواد شيميايي، مواد معدني و انرژي پسماند باشد.

روشهاي استحصال انرژي از پسماند:

1. روشهاي بيو شيميايي – شيميايي

روشهاي بيوشيميايي و شيميايي استحصال انرژي از پسماند شامل بيوگاز، بيوديزل و فرايندهاي شيميايي مي باشد .

2. روش هاي ترموشيميايي

• پيروليز
• گازيفيكاسيون
• RDF
• پلاسما
• احتراق

• سيستم هاي احتراق

پسماند هاي مختلف در سيستم هاي احتراقي گوناگوني پردازش مي شوند. سيستم ها احتراقي شامل پسماند سوزهاي شبكه اي، كوره هاي گردان،‌پسماند سوزهاي بستر سيال و ديگر تكنولوژيها است كه هر يك براي پردازش نوع خاصي از پسماند به كار گرفته مي شود.

• ۲٫۱پسماند سوزها شبكه اي Grate incinerators

مراحل پسماند سوزي شبكه اي:

• انتقال مواد به درون كوره
• افزودن سوخت و خيس كردن مواد با آن
• تثبيت موقعيت ناحيه پسماند سوزي در محفظه پسماند سوزي توسط اقدامات كنترلي عملكرد كوره.

انواع پسماند سوزها شبكه ­اي

• شبكه هاي جنبشي

در اين سيستم شبكه در عرض كوره قرار گرفته است. بع طوري كه دريف ها متناوب به صورت مكانيكي چرخانده شده و يا تكان مي خورند تا جنبشي پيشبرنده براي جلو بردن و بهم زدن پسماند ايجاد كنند.

• شبكه هاي رفت و برگشتي

اين مدل شامل قسمت هايي است كه به صورت جفتي در عرض كوره بر روي يكديگر قرار مي گيرند. قسمت هاي شبكه اي متناوب به عقب و جلو ميلغزند در حالي كه قسمت هاي همجوار ثابت باقي مي مانند. پسماندها به سوي بخش هاي ثابت غلت خورده و با يكديگر نخلوط شده و در طول شبكه پيش مي روند. انواع زيادي از اين نوع شبكه وجود دارد و تاسيسات خيلي مدرن از شبكه هاي رفت و برگشتي براي پسماندهاي شهري استفاده مي كنند.

• ۲٫۲ كوره هاي گردان (چرخشي) Rotary kilns

كوره هاي گردان خيلي مقاوم هستند و تقريباً هر نوع پسماندي، صرفنظر از نوع و تركيب آن، مي تواند در آن سوزانده شود. معمولاً اين تكنولوژي براي پسماندهاي بيمارستاني (بيشتر پسماندهاي بيمارستاني خطر ناك) به كار مي رود.

• ۲٫۳ بستر هاي سيالfluidized beds

پسماند سوزها با بستر سيال به طور گسترده اي براي پسماند سوزي پسماندهاي خرد شده مانند RDF و لجن فاضلاب به كار مي روند. پسماند سوز با بستر سيال يك محفظه احتراق خطي به شكل يك استوانه عمودي است. در قسمت پاييني، بستري از يك ماده بي اثر (مانند شن يا خاكستر) وجود داردكه بر روي يك شبكه يا صفحه توزيع بوسيله هوا شناور است. پسماند بصورت پيوسته از بالا يا كنار به درون بستر شني سيال وارد مي­شود. هواي از پيش داغ شده از طريق باز شدن صفحه كف به محفظه احتراق وارد شده و يك بستر شني سيال را در محفطه احتراق ايجاد مي كند.پسماند توسط يك پمپ، يك تغذيه كننده ستاره اي يا حمل كننده با لوله پيچ خورده به درون راكتور وارد مي شود. در بستر سيال،‌ خشك شدن ، تبخير، اشتعال و احتراق رخ مي دهد.

• ۲٫۴ كوره پخش كننده سوختSpreader – stoker furnace

شايد اين سيستم به عنوان بك حد واسط بين سيستم هاي پسماند سوزي شبكه اي و بستر سيال قابل ملاحظه باشد. پسماندها (مانند RDF و لجن) به طور پنوماتيكي (با فشار هوا) در ارتفاعات مختلف به درون كوره دميده مي شوند. ذرات ريز به طور مستقيم در فرايند پسماند سوزي شركت مي كنند در حالي كه ذرات بزرگتر به روي شبكه متحرك سقوط كرده و در جهت معكوس تزريق پسماند جا به جا مي شوند. ذرات خيلي بزرگ در فواصل دورتري پخش مي شوند و زمان طولاني تري بر روي شبكه باقي مي مانند و بنابر اين فرايند پسماند سوزي كامل مي شود.

با ورود به عصر تکنولوژی و نیاز به غذای بیشتر برای جمعیت رو به رشد جهان، دامداری های سنتی به سرعت جای خود را به دامداری های مجهز صنعتی دادند و این صنعت به یکی از مهم ترین و پرسود ترین صنایع در دنیا مبدل گردید.

کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و پیشرفت در زمینه تولیدات دامی در مقایسه با سایر کشورهای دنیا گواه این مدعاست. اما دراین میان مانند هر صنعت دیگری، تولید محصولات سبب به وجود آمدن مواد زائدی می گردد که دفع صحیح آن به نحوی که با استانداردهای سازمان محیط زیست ایران همخوانی داشته باشد، در زمره دغدغه های یک تولیدکننده محسوب می گردد.

یکی از این زائدات، فاضلاب تولید شده در دامداری است. برای طراحی یک سیستم تصفیه فاضلاب کارآمد، ابتدا بایستی محل مصرف آب و تولید فاضلاب در هر بخش بررسی گردیده و سپس با توجه به کمیت و کیفیت فاضلاب تولیدی و درجه تصفیه مورد نیاز، طرح نهایی تصفیه خانه تهیه می شود.

دامداری های صنعتی یکی از صنایع با آلایندگی بسیار بالا به حساب می آیند، که گاها به عنوان مثال میزان COD (پارامتری از آلایندگی) در پساب خروجی آنها بیش ppm 35000 می باشد در حالیکه مقدار این پارامتر در استاندارد محیط زیست ppm 100 می باشد. همچنین مقدار ذرات معلق تا ppm 10000 می رسد، در حالیکه عدد استاندارد ppm 200 می باشد. لذا این صنعت به شدت نیاز به احداث واحدهای تصفیه خانه پساب دارد. اما نکته حائز اهمیت این است که استفاده از تجهیزات جداکننده کود و آب (سپراتور) تغییر اساسی در خواص فیزیکی پساب دامداری ها ایجاد می نماید. لذا این نوع پساب در زمره پساب های خاص قرار می گیرد که نیازمند دستیابی به روش های جدیدی برای تصفیه آنها می باشد.

محل مصرف آب و توليد فاضلاب در دامداری ها:

در دامداري‌ هاي صنعتي با توجه به محل مصرف آب، فاضلاب­ هايي با كيفيت و كميت متفاوت توليد مي‌شود. با توجه به نحوه­ ی جمع آوری کود دام، عمده ترین موارد مصرف آب در بخش‌ هاي  را می توان در بخش های زیر تفکیک نمود:

• آب مورد استفاده جهت شرب دام
• شستشوي سیستم شيردوشی
• مه پاش
• شستشوي گوساله‌ دان و زايشگاه
• شستشوی جایگاه ها و آبخوری ها

آب مورد استفاده در این بخش ها به همراه  فضولات دامداری ها می بایست در سیستم تصفیه  مطابق با استاندارد محیط زیست کشور تصفیه  گردد که می تواند جهت شسشتوی جایگاهاه های نگهداری دام و کشاورزی استفاده گردد.

هم اکنون شرکت مپتا آماده ارائه خدمات مهندسی و اجرا سیستم تصفیه پساب در دامداری های کشور و تاسیسات بیوگاز می باشد.